Şemalarla Başaçıkma Sti̇lleri̇

Farklı kişiler şemaları ile farklı şekilde baş ederler. Bu durum aynı çevrede yetişen farklı çocukların neden birbirinden farklı olduğunu açıklar. Örneğin eziyetçi bir anababa ile büyüyen iki çocuk çok değişik tepiler verebilir. Birisi pasif, korkak bir kurbana dönüşür ve hayat boyu bu durum sürebilir. Diğer çocuk ise asi ve isyankar birisi olabilir ve ortamdan kurtulmak için evi terk edebilir.


Bu durum, kısmen hepimizin farklı yaradılışı, mizacı olmasından ileri gelir. Daha korkak, girişken, canayakın veya utangaç olabiliriz. Yaradılışımız, mizacımız bizi belirli yönlere iter.


Bu durum, kısmen de model olarak farklı ebeveynlerimizi seçmemizden de kaynaklanır. Örneğin, “suistimalci” genellikle bir kurbanla evlenmesinden dolayı, bu ailedeki çocuk tacizci ebeveyni veya kurban ebeveyni model olarak alabilir veya her ikisinden de parçalar alarak
büyüyebilir.


Baş etme yöntemleri çocuğun zor bir çevrede devam edebilmek için geliştirdiği normal girişimlerdir. Ancak artık ihtyacımız olmasa bile bu başetme yöntemlerini erişkinlikte de kullanmaya devam ederiz.


Çoğunlukla erişkin olarak, bu başaçıkma yöntemleri gelişmimizi engelleyen davranışlar içine girmemize neden olurlar. Örneğin alkolü kötüye kullanabiliriz, aşırı katı ve inatçı olabiliriz, kendimizi diğer insanlardan izole edebiliriz., duygularımızı bastırabiliriz ve diğer insanlara güvensizlik içinde yaşayabiliriz.


Şema modeline göre, şemalarla başa çıkmak için 3 genel yol vardır:

  • Teslim olmak: şemalarımıza razı olur ve onları sürekli tekrarlarız.

  • Kaçınmak: şemalarımızdan kurtulmak veya onları engellemek için yollar buluruz.

  • Aşırı telafi etmek: şemalarımızın bize hissettirdiğinin tam tersini yaparız.


Bu üç genel yöntemin daha ayrıntılı şekilleri vardır.


AŞIRI TELAFİ:

1.Saldırganlık, Düşmanlık: Meydan okuyan, taciz eden, suçlayan, saldıran veya eleştiren kişilere karşı saldırılar

2.Baskınlık (Hakimiyet, Üstünlük), Aşırı Öne Çıkma: Hedefe ulaşmak için diğerlerini doğrudan idare etmek, hakimiyet kurmak

3.Kabul-Onay Düşkünlüğü, Statü Düşkünlüğü: Etkileyici ve yüksek başarılar, statü ve dikkat çekicilik aracılığı ile aşırı-telafiler.

4.Çıkar için kullanma, Sömürme: İhtiyaçlarına gizli yönlendirmeler, baştan çıkarmalar, dürüst olmayan yolları kullanarak veya aldatarak ulaşmaya çalışmak.

5.Pasif Agresiflik (gizli saldırganlık), İsyankarlık: Erteleyerek, surat asarak, “arkadan bıçaklayarak”, gecikerek, şikayet ederek, isyan ederek, kötü iş çıkararak diğerlerine gizlice isyan ettiği ve cezalandırdığı halde aşırı yumuşak başlılık ile ortaya çıkar

6.Aşırı düzenlilik, takıntılılık: Düzen ve planlama, rutine aşırı bağlı kalarak veya aşırı tedbir ile katı bir düzeni, sıkı bir öz denetim veya yüksek seviyede bir önceden sezilebilirlik sürdürmek. Kötü sonuçlardan kaçınmak ve bir işi becermek için en iyi yolu bulmak için aşırı zaman harcamak.


TESLİMİYET

7.Uyum, Bağımlılık: Diğerlerine bel bağlayan, razı olan, bağlılık arayan, pasif, bağımlı, uysal, yapışan, çatışmadan kaçınan, insanları eğlendiren bir tutum izlemek.


KAÇINMAK:

8.Sosyal Çekilme, Aşırı Bağımsızlık: Sosyal yalıtım, ayrıksılık ve çekilme sayesinde şemaları ile başaçıkar. İnsanlar ile beraber olmak yerine bağımsızlık ve kendine güven konusunda aşırı bir odaklanma gösterebilirler. Bazen aşırı TV izleme, okuma, eğlence yarışmaları veya kendi başına yapılabilen işler aracılığı ile inzivaya çekilirler.

9.Dürtüsel Uyaran-Düşkünlüğü: Dürtüsel alışveriş, seks, kumar oynama, riskli fiziksel aktiviteler, yenilikler aracılığı ile eğlence ve oyalanma arama.

10.Bağımlı Kendini-Avutma: Bedeni de içeren alkol, druglar, aşırı yeme, aşırı masturbasyon gibi bağımlılıklar aracılığı ile kaçınma.

11.Psikolojik Çekilme: Disosiasyon, uyuşmalar, inkar, hayal kurmalar veya kurtulmanın diğer içsel yöntemleri ile şemalarla başaçıkmak.


TÜM KİTAPLARDA %45'E VARAN İNDİRİMLER

İyi Hissetmek
%25
indirim
300 TL
225 TL
Hayatı Yeniden Keşfedin
%25
indirim
275 TL
206.25 TL
Mod Terapisi
%25
indirim
200 TL
150 TL
Jane Doe

Psikiyatr H.Alp Karaosmanoğlu

1969 yılında İzmir'de doğdu. 1993 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Psikiyatri ihtisasını Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde tamamladı. Analitik Yönelimli Grup Terapileri, Bilişsel ve Davranışçı Psikoterapi, Cinsel İşlev Bozuklukları Tedavileri eğitimlerini tamamladı.

2000 yılında PsikoNET Psikoterapi ve Eğitim Merkezini kurdu. Halen bu merkezin yöneticiliğini yapmaktadır. Bilişsel ve Davranışçı Terapi eğitimini ve süpervizyonunu bitirdikten sonra 2002 yılında Şema Terapi ile ilgilenmeye başladı ve 2005 yılının başlarından itibaren bu tedavi türünün ülkemizde tanınması ve uygulanması amacıyla eğitmlere başladı. ISST (International Society of Schema Therapy) tarafından "Advanced" seviyede Şema Terapisti ve eğitimcisi olarak tanınan Dr. Karaosmanoğlu halen bu eğitimleri sürdürmektedir.

2003 yılında PsikoNET Yayınlarını kuran Dr. Karaosmanoğlu, Bilişsel ve Davranışçı Terapi ve Şema Terapi konularında çeşitli kitapların çevirilerinde yer aldı ve editörlüklerini yaptı.