Unutkanlık: Yaşlılık mı, yoksa Demans mı?

Unutkanlık, hepimizin zaman zaman ya da daha sıklıkla yaşadığı bir sorun haline gelebiliyor. Unutkanlık bazen, depresyonda olduğu gibi, yaşanan hastalığın belirtilerden sadece biri olurken, bazen de demans sendromunda olduğu gibi hastalığın kendisi olabiliyor. Klinik anlamda sorun yaratan ve araştırılması gereken unutkanlık belirtilerini şöyle sıralayabiliriz;

* Önemli eşyaları sıklıkla kaybetmek (cüzdan, ajanda, giysi, anahtar vs.);

* Düzenli takip edilen dizi, film veya kitapta geçen hikayeyi hatırlayamama, hikayeye odaklanamama;

* Önemli randevuları kaçırma, unutma (doktor randevusu, iş toplantısı, aile görüşmeleri vs.);

* Yakınların, arkadaşların isimlerini unutma (yakın akrabaların isimleri, torunların isimleri vs.);

* Eski bilgilerin görece olarak sağlam kalması ama yeni bilgileri öğrenmekte zorluk;

* Geçmiş zamana veya bugüne ait normalde iyi bilinen aktüel bilgilerin hatırlanmasında güçlük (önemli tarihi olaylar, isimler, adres ve telefon bilgileri vs.);

* Aynı anda birkaç basit işlemi yapmakta zorluk (ev işi yaparken telefonla konuşma vs.);

* Yer - yön karıştırma (mahalledeki sokakları karıştırma vs.).


Normal ilerleyen yaşlılık sürecinde kognitif işlevsellik normal düzeyde olup, dünyaya ilişkin iyi bilinen bilgiler sağlam kalmakta ve yukarıdaki belirtilerden bazıları gözlenmektedir (örn: torunların işimlerini karıştırma, yeni öğrenilmiş bilgiyi akılda tutamama).

Demans olmasından şüphe duyulan kimselerde ise yukardaki belirtilerin çoğu, sıklıkla görülmektedir ve bu belirtiler kalıcı olmakla birlikte kötüleşmektedir. Kişinin günlük yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Kişinin birlikte yaşadığı kimselerin de ciddi anlamda etkilenebileceği sıklıkta ve yoğunlukta olması demans ayrımını yapmak için iyi bir kriter olabilir.

İkinci durumun varlığında öncelikle bir nöroloji uzmanına danışmak gerekmektedir. Nöroloji uzmanının uyguladığı ve talep ettiği tetkikler (örn: nörolojik muhayene, görüntüleme teknikleri, nöropsikolojik değerlendirme) doğrultusunda unutkanlığın biçimini saptamak ve ona uygun tedavi planı geliştirmek mümkündür.